ผ้ามัดย้อม หลอมใจรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่น

โครงการสืบฮีต สานฮอย ละอ่อนแม่แจ่มเฝ้ากอย สืบสานวัฒนธรรม
ผู้เขียน : บะหน้อยฮ่องเหมืองเจียงใหม่

โครงการสืบฮีต สานฮอย ละอ่อนแม่แจ่มเฝ้ากอย สืบสานวัฒนธรรม เป็น 1 ในโครงการที่ดำเนินงานโดย กลุ่มตวยฮอย ซึ่งเป็นกลุ่มเด็กและเยาวชนในเครือข่ายสภาเด็กและเยาวชนอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ วัตถุประสงค์ของโครงการฯ มุ่งเน้นในการสร้างการส่วนร่วมในการอนุรักษณ์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เด็กและเยาวชนสามารถเป็นผู้เรียนรู้และถ่ายทอดสู่เด็กและเยาวชนด้วยกันเองได้ นอกจากนั้นภายในโครงการฯ น้อง ๆ กลุ่มตวยฮอย ยังได้สร้างแหล่งเรียนรู้เพื่อให้ผู้ที่สนใจสามารถเรียนรู้และทดลองทำผ้ามัดย้อม ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีการเพิ่มมูลค่าผ้า ผ่านพืชท้องถิ่น นั่นคือ ต้นห้อม และต้นคราม ซึ่งจะให้สีที่มีเอกลักษณ์ตามเฉพาะของตนเอง เช่น ต้นห้อม จะให้สีน้ำเงินเข้ม ต้นคราม จะให้สีน้ำตาลอมแดง

กลุ่มตวยฮอย ได้วางแผนการดำเนินการไว้ 3 ระดับ คือ ระดับที่ 1 สมาชิกกลุ่มเรียนรู้การทำผ้ามัดย้อม ระดับที่ 2 สมาชิกกลุ่มเผยแพร่ความรู้ที่ได้รับและจัดกิจกรรมสืบสานการทำผ้ามัดย้อมสำหรับเด็ก เยาวชนและผู้ที่สนใจ ระดับที่ 3 การสร้างแหล่งเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ที่เป็นการสอนกระบวนการทำผ้ามัดย้อม เพื่อให้โครงการฯ เกิดความยั่งยืน ทั้งนี้น้อง ๆ สมาชิกกลุ่มตวยฮอย ได้เริ่มการดำเนินงานในระดับที่ 1 โดยเชิญวิทยากรจากโรงเรียนแม่แจ่ม ซึ่งเป็นครูในกลุ่มสาระการงานอาชีพ มาเป็นผู้ถ่ายทอดองค์ความรู้ โดยน้อง ๆ สมาชิกกลุ่มได้ทดลองทำผ้ามัดย้อมทั้งจากต้นห้อม ต้นคราม และสีย้อมผ้าสำเร็จรูป เมื่อเรียนรู้จนช่ำชองและสามารถถ่ายทอดได้แล้ว จึงเริ่มกิจกรรมในระดับที่ 2 โดยได้ดำเนินการจัดกิจกรรมเผยแพร่ความรู้ให้กับกลุ่มเด็ก เยาวชน และผู้สนใจทั้งในโรงเรียนแม่แจ่ม โรงเรียนบ้านทัพ และในลานกิจกรรมวัดบ้านทัพ มีผู้เข้าร่วมกิจกรรมและเรียนรู้การทำผ้ามัดย้อมไม่ต่ำกว่า 200 คน

น้อง ๆ กลุ่มตวยฮอย ตั้งเป้าหมายกับตนเองว่า การเป็นส่วนหนึ่งของการสืบสานมรกดกวัฒนธรรม และภูมิปัญญา ไม่ว่าจะด้วยวิธีการใด ๆ ล้วนเป็นการเพิ่มคุณค่าให้กับตนเอง โดยเฉพาะในฐานะของคนในพื้นที่เชียงใหม่ ซึ่งมีภูมิปัญญาและวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ บวกกับมีทรัพยากรที่สามารถนำมาสร้างคุณค่าได้ จึงต้องใช้พลังน้อย ๆ ของเด็กและเยาวชน ชึ่งเปรียบเสมือนพลังของคนรุ่นใหม่ ช่วยกันสืบสานและอนุรักษ์เอาไว้ให้ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมอยู่ต่อไปตามกาลเวลาที่เคลื่อนไปเรื่อย ๆ ในกระแสปัจจุบัน